Το Σπήλαιο και Βραχοσκεπή Ασπροχάλικου Πρέβεζας (100.000 πΧ), βρίσκεται παραπλεύρως της Εθνικής Οδού Πρέβεζας - Ιωαννίνων, λίγο πιο βόρεια από το χωριό Άγιος Γεώργιος Πρέβεζας, όπου υπάρχει ένας βραχώδης λόφος ύψους 20 - 30μ παρά τον ποταμό Λούρο, το οποίο σχηματίζει απόκρημνα βράχια με εσοχές, (βραχοσκεπή) και ένα σπήλαιο.
 |
| Σπήλαιο και Βραχοσκεπή Ασπροχάλικο Πρέβεζας |
Η σπουδαιότητα του Ασπροχάλικου, βρίσκεται στη διαχρονική χρήση του, τόσο κατά τη Μέση Παλαιολιθική όσο και κατά την Ανώτερη Παλαιολιθική περίοδο από νομάδες κυνηγούς οι οποίοι κυνηγούσαν κοπάδια αγρίων ζώων.
Σημειώνεται ότι ο χώρος είναι αρχαιότερος των σπηλαίων με βραχογραφίες, στο Lascaut της Γαλλίας και στην Altamira της Ισπανίας, αλλά δυστυχώς δεν έχει προβληθεί επαρκώς.
Αρχαιολογικές έρευνες
Η πρώτη αρχαιολογική έρευνα στο Ασπροχάλικο, έγινε το 1964 -1966, από την Βρετανική Σχολή Αρχαιολογίας, υπό τον καθηγητή Αρχαιολογίας της Οξφόρδης E.S.Higgs και τον Έλληνα καθηγητή Σωτήριο Δάκαρη, δημιούργησε μια τομή εδάφους βάθους 7 μέτρων, στην οποία τομή αποκαλύφθηκαν σε στρώμα που αντιστοιχεί στο 100.000 - 30.000 π.Χ, οστά ζώων, λίθινα εργαλεία από πυριτόλιθο, δόντια ζώων, και μάλιστα ένα τεράστιο δόντι ρινόκερου.
 |
| H Τομή εδάφους του Eric Higgs στο Ασπροχάλικο |
Όλα αυτά εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων. Οστά ανθρώπων δεν ανευρέθηκαν στη Βραχοσκεπή Ασπροχάλικου. Υπολογίζεται ότι πρόκειται για ομάδα ανθρώπων, οι οποίοι κυνηγούσαν θηράματα (τροφοσυλλέκτες) κοντά στο Λούρο Ποταμό, όπου τα ζώα πήγαιναν να πιουν νερό. Στη συνέχεια ανέβαιναν στο μικρό ύψωμα του Ασπροχάλικου, που πραγματικά έχει πανοραμική θέα και υπό τη σκιά των πελώριων βράχων, έψηναν και έτρωγαν τα θηράματα.
 |
| Αναπαράσταση Ανθρώπων του Ασπροχάλικου Σπηλαίου |
 |
| Θραυσμένα οστά και δόντια θηραμάτων κατάλοιπα διατροφής κηνυγών και τροφοσυλλεκτών της βραχοσκεπής Ασπροχάλικου. |
 |
Δόντι Δασόβιου Ρινόκερου, στις όχθες του ποταμού Λούρου, πριν από 120.000 χρόνια. |
 |
| Θραυσμένα οστά και δόντια από θηλαστικά, κατάλοιπα διατροφής των ενοίκων της βραχοσκεπής Ασπροχάλικου. |
Πέραν των λίθινων εργαλείων, χρησιμοποιούσαν και οστέϊνα εργαλεία:
πχ οστέϊνο βέλος, συλλογή Ιδρύματος
«Μουσείο Τεχνών και Επιστημών Χαράλαμπος Γκούβας».
 |
| Παλαιολιθικά Εργαλεία και Οστά ζώων, από το Ασπροχάλικο, Μουσείο Τεχνών και Επιστημών Ηπείρου. |
Το παραπλεύρως της βραχοσκεπής Ασπροχάλικου Σπήλαιο, πιθανότατα κατοικείτο όπως φαίνεται από την καπνισμένη οροφή της φωτογραφίας. Όμως η οπή του σπηλαίου είναι στενή και η είσοδος των προϊστορικών ανθρώπων πρέπει να γινόταν έρποντας, αν και αυτοί ήταν μικρόσωμοι. Δεν έχουν ανακοινωθεί έρευνες εντός του σπηλαίου αυτού. Παρόμοια ευρήματα εκτίθενται από την περιοχή Κοκκινοπηλός που βρίσκεται 7 Χλμ, βορειοδυτικά του Ασπροχάλικου.
Ο Χαράλαμπος Γκούβας, είχε την τιμή ως μαθητής σε ηλικία 9 ετών να παρευρεθεί το 1965 στην ανασκαφή αυτή, των καθηγητών E.S. Higgs και Σωτήριου Δάκαρη, οι οποίοι και φιλοξενήθηκαν στο διπλανό χωριό Παντάνασσα.
Στις 18 Οκτωβρίου 2000, σε τηλεφωνική επικοινωνία του Χαράλαμπου Γκούβα με τον Καθηγητή Ανθρωπολογίας Δρ. Άρη Πουλιανό, ο δεύτερος δήλωσε ότι: «επισκέφθηκε το 1965 το σπήλαιο Ασπροχάλικου, με τον καθηγητή αρχαιολογίας Ιωαννίνων Σωτήριο Δάκαρη. Μάλιστα θυμάται ότι στις ανασκαφές που έκανε τότε ο καθηγητής αρχαιολογίας E.S.Higgs της Οξφόρδης, “οι μαθητές του σήκωσαν και μετέφεραν από το Ασπροχάλικο στην Οξφόρδη τρείς κασέλες με ευρήματα”.
Οι ανασκαφές έφεραν στο φως επιχώσεις πάχους 5μ. Το κατώτερο τμήμα της στρωματογραφίας (στρώματα 19-16) χρονολογείται στα 100.000 χρόνια πριν από το παρόν και περιλαμβάνει μέσες παλαιολιθικές λιθοτεχνίες ("Μουστέριες") με έντονη παρουσία λεπιδόμορφων τεχνέργων. Το επόμενο στρώμα (στρώμα 14), χρονολογημένο σε περίπου 40.000 χρόνια πριν από το παρόν, χαρακτηρίζεται επίσης από μέσες παλαιολιθικές λιθοτεχνίες ("Μικρομουστέριες") με μικρά εργαλεία σε φολίδες. Το ανώτερο τμήμα (στρώματα 10, 7, 4) της στρωματογραφίας περιλαμβάνει ανώτερες παλαιολιθικές λιθοτεχνίες με μικρολεπιδικά εργαλεία, οι οποίες χρονολογούνται περίπου στα 26.000 χρόνια πριν από το παρόν.
Ανασκαφές που έγιναν στη βραχοσκεπή Ασπροχάλικο και στο σπήλαιο της Καστρίτσας, έδειξαν ότι τα πρώτα υλικά που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος περίπου 250.000-13.000 χρόνια πριν ήταν ο χαλαζίας και ο πυριτόλιθος. Στο μεγάλο αυτό διάστημα ο άνθρωπος προσπαθεί να δοκιμάσει, να ελέγξει και να επεξεργαστεί τις πρώτες ύλες. Τα πιο εντυπωσιακά λίθινα εργαλεία είναι τα «αμφίπλευρα» ή χειροπελέκεις και τα χαλικωτά λιάνιστρα. Οι χειροπελέκεις είναι τύπος λίθινου εργαλείου με αμφίπλευρη συμμετρία που αποτελεί τεκμήριο σημαντικής προόδου των νοητικών ικανοτήτων του ανθρώπου. Η απόκρουση γινόταν με πέτρες, κέρατα ή ξύλα που επιλέγονταν ως σφυριά.
 |
| Εργαλεία που χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι: λιάνιστρα, φολίδες, ξέστρα. |
