Ο Τάλως, ο μυθικός χάλκινος γίγαντας, το πρώτο ρομπότ στην ιστορία, το πρώτο ανθρωπόμορφο αυτόβουλο αυτόματο, φτιάχτηκε με εντολή του ίδιου του Δία από τον Ήφαιστο, θεού της φωτιάς και του σιδήρου, για να προστατεύει την μινωϊκή Κρήτη από κάθε εισβολή.
 |
| Τάλως |
Ο Τάλως, ένας χρυσός σκύλος που δεν του ξέφευγε κανένα θήραμα και μία φαρέτρα με βέλη που δεν έχαναν ποτέ τον στόχο τους. ήταν τα τρία δώρα του Μέγιστου των θεών, Δία, προς την αγαπημένη του Ευρώπη που του χάρισε τρεις γιούς, το Μίνωα, μυθικό βασιλιά της Κνωσού, τον Ραδάμανθη και τον Σαρπηδόνα.
Ο Τάλως, ως ανθρωπόμορφο αυτόματο, αυτόβουλο, δεν ήταν το μοναδικό που κατασκεύασε ο Ήφαιστος. Ο Όμηρος μας λέει πως είχε φτιάξει χρυσές υπηρέτριες, που μπορούσαν να κινούνται, να μιλούν και να σκέφτονται σαν ανθρώπινα πλάσματα:
"... υπό δ΄ αμφίπολοι ρώοντο άνακτι χρύσειαι, ζωήσι νεήνισσιν εϊκυίαι της εν μεν νοός εστί μετά φρεσίν, εν δε και αυδή και σθένος..."
Δικά του κατασκευάσματα ήταν και τα τρίποδα τραπέζια, που βρίσκονταν ολόγυρα στο εργαστήριο του και πηγαινοέρχονταν στις μαζώξεις των θεών, για να μεταφέρουν τα φαγητά και τα ποτά.
Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, ο Τάλως κατασκευάστηκε από τον πολυτεχνίτη Δαίδαλο, όπου εξορισμένος στην Κρήτη από τον Άρειο Πάγο, λόγο του φόνου του ανιψιού του Τάλου ή Κάλου, τον κατασκεύασε για τον Μίνωα και τον ονόμασε έτσι από τύψεις. ( Ο Τάλως ή Κάλως είναι ο εφευρέτης του πριονιού, του κεραμικού τροχού και του διαβήτη).
Σκοπός της κατασκευής του Τάλου, ήταν ο εφοδιασμός του Μίνωα, ετεροθαλή αδελφού του Ήφαιστου, με ένα γιγάντιο ανθρωπόμορφο άρμα μάχης, που τριγυρνώντας την Κρήτη τρεις φορές την ημέρα, θα εξόντωνε τα εχθρικά πλοία και τους εισβολείς, τσακίζοντας τους με τα μεταλλικά του άκρα ή ψήνοντάς τους ζωντανούς.
Για το μέγεθος του Τάλου, ο Απολλόδωρος γράφει: "…Ούτως ο Τάλως τρις εκάστης ημέρας την νήσον περιτροχάζων ετήρει…", ο Απολλώνιος ο Ρόδιος: "... τρις περί χαλκείοις Κρήτην ποσί δινεύοντα...". Η Κρήτη έχει γραμμικό μήκος 254 χιλιόμετρα και περίμετρο 980 χιλιόμετρα. Συνεπώς ο Τάλως στην διάρκεια της ημέρας (12 ώρες ) έκανε 980 * 3=2940 χιλιόμετρα μέσα σε 12 ώρες, δηλαδή είχε μέση ωριαία ταχύτητα 245 χλμ/ώρα!
Ο φτερωτός Τάλως οπλισμένος με πέτρα.
Πιθανώς τα φτερά εξηγούν τη μεγάλη του ταχύτητα, αφού μπορούσε τρεις φορές τη μέρα να γυρίσει ολόκληρη την Κρήτη.
Εξωτερικά ο Τάλως έμοιαζε με θεόρατο άντρα, που το σώμα του ήταν φτιαγμένο από χαλκό (ο Απολλώνιος ο Ρόδιος και ο Λουκιανός αναφέρουν ότι ο Τάλως ήταν καμωμένος από χαλκό). Πιθανόν ήταν από μπρούτζο (κράμα χαλκού-κασσίτερου), καθώς ο σκέτος χαλκός είναι αρκετά μαλακός. Στοιχεία γι αυτό έχουμε και λόγω του χρώματος του Τάλου, που εικονίζετε σε αγγεία ως χρυσοπράσινος, που είναι το χρώμα του μπρούτζου, ενώ ο Απολλώνιος λεει: "…και ήταν φτιαγμένος από το είδος εκείνο του χαλκού και ήταν όλος χάλκινος…"
Είχε μία και μόνη φλέβα που του έδινε ζωή. Αυτή ξεκινούσε από τον αυχένα και κατέληγε στους αστραγάλους. Το αίμα των θεών, τον ιχώρ, έβαλε ο Ήφαιστος στη φλέβα του γιγάντιου μεταλλικού άνδρα που έφτιαξε στο εργαστήριο του, για να του δώσει ζωή.
Ο Απολλώνιος ο Ρόδιος γράφει στα αργοναυτικά του: " ... και κάτω (από του ποδιού) τον τένοντα και στου αστράγαλου τη μεριά, είχε μια φλέβα με αίμα, που φτενή πέτσα την σκέπαζε, αυτή που χώρισμα ήταν της ζωής και του θανάτου…."
Ο Απολλόδωρος λέει: "… είχε μια φλέβα μονάχα από τον αυχένα ως τους αστραγάλους. Στο τέρμα δε, τη φλέβα αυτή καρφί χάλκινο την διαπερνούσε….."
Ο Ζηνόβιος λέει: "... είχε μια φλέβα αυτός που άρχιζε από τον αυχένα, και στους αστραγάλους έφτανε ως κάτω. Και στο δέρμα πάνω που τη φλέβα σκέπαζε, χάλκινο καρφί ήταν περασμένο... "
Τι περιείχε αυτή η φλέβα;
Ο Απολλόδωρος λέει: "…χύθηκε έξω όλος ο ιχώρ και αυτός πέθανε…",
Ο Απολλώνιος ο Ρόδιος λέει: "…και από μέσα κύλησε ο ιχώρ, όμοιος με αναλυτό μολύβι…". Όμως σαν λιωμένο μολύβι κυλά ο υδράργυρος. Ο υδράργυρος εξαιτίας του ότι είναι (ως μέταλλο) ρευστός και παραλληλίζετε στην ελεύθερη επιφάνειά του με το οριζόντιο επίπεδο, είναι εξαιρετικά χρήσιμος στην κατασκευή οργάνων προσανατολισμού (πυξίδες, γυροσκόπια), δηλαδή συστημάτων αυτόματης ισορροπίας.
Στον άνθρωπο, αισθητήριο όργανο της αντίληψης της θέσης ή της στάσης του σώματος είναι η αιθουσαία μοίρα, η κεντρική μοίρα του εσωτερικού αυτιού. Είναι τυχαίο ότι η φλέβα του Τάλου (η ελεύθερη επιφάνεια του υδραργύρου) ξεκινά όπως και η αιθουσαία μοίρα από το ίδιο σημείο πλάγια από τον αυχένα;
Αν ο ιχώρ είναι το περιεχόμενο μιας φλέβας (στήλης) που άρχιζε από τον αυχένα του Τάλου και έφτανε στον αστράγαλό του, τότε, κάτω από τον τένοντα του ποδιού και παράλληλα με την φλέβα υπήρχε και μία δεύτερη φλέβα που είχε μέσα της το "αίμα" και κατάληγε και αυτή στο χάλκινο καρφί (=διπλή βαλβίδα πλήρωσης και κένωσης), τότε ποια η πιθανή σύνθεση αυτού του αίματος;
Στα ιατρικά λεξικά η λέξη ιχώρ αναφέρεται ως, ένα δύσοσμο και υποπράσινο υγρό, που παράγεται κατά την νέκρωση και αποσύνθεση των ιστών. Οι ιδιότητές του θυμίζουν τα γαστρικά υγρά που περιέχουν υδροχλωρικό οξύ. Όμως για την κίνηση ενός γίγαντα ύψους 30 μέτρων με ταχύτητα 245 χλμ/ώρα, απαιτείται κάποιο άλλο πιο ισχυρό οξύ, για την κατασκευή συσσωρευτών. Την ιδιότητα των δύσοσμων ατμών έχουν οι ατμοί του θειικού οξέως ( H2SO4). Το οξύ αυτό χρησιμοποιείται στην κατασκευή συσσωρευτών. Η τοποθέτηση ενός συσσωρευτή στήλης που αρχίζει από τον αυχένα και καταλήγει στον αστράγαλο είναι εργονομικά σωστή.
Για την κίνηση ενός τέτοιου κατασκευάσματος, απαιτείται η όρθια στάση και η κρίση. Δηλαδή η δημιουργία υπολογιστικών συστημάτων με κρίση, ικανών να διαχειρίζονται τα διάφορα υποσυστήματα του αυτόματου και να τον θέτουν σε κίνηση.
Παρόλη την εξέλιξη της σύγχρονης ρομποτικής και ενώ έχουν κατασκευαστεί σε τέλειο βαθμό τα επιμέρους όργανα, δεν είναι δυνατή ακόμα η όρθια στάση και το βάδισμα ενός σύγχρονου ρομπότ, διότι οι υπολογιστές που τα χειρίζονται δεν έχουν κρίση (ευφυΐα).
Ο Απολλόδωρος μας αναφέρει πως κάποιοι χαρακτήριζαν τον Τάλω ως ταύρο, διότι είχε "κέρατα". Ίσως αυτά να ήταν κεραίες εκπομπής και λήψης οδηγιών από τον Μίνωα. (κεραία-κέρας...)
Ο Τάλως εκτελούσε και χρέη δικαστή, περιφερόμενος σε πόλεις και χωριά, φέροντας μαζί του τους νόμους του Μίνωα γραμμένους σε χάλκινες πλάκες.
Ο Τάλως δεν είχε όμως μοναδικό χρέος να προστατεύει την Κρήτη από εχθρούς, αλλά και από κάθε είδους αδικία. Γύριζε τρεις φορές το χρόνο όλα τα χωριά του νησιού κουβαλώντας στην πλάτη του χάλκινες πλάκες με χαραγμένους τους θεϊκούς-δίκαιους νόμους. Σκοπός ήταν να φροντίζει να τηρούνται αυτοί οι νόμοι στην επαρχία.
Οι χάλκινες πλάκες που κουβαλούσε ίσως ήταν μεταγενέστερη προσπάθεια να εξηγηθεί με τη λογική γιατί αναφέρεται σαν χάλκινος.
Στις πόλεις υπεύθυνος για την τήρηση των νόμων ήταν ο Ραδάμανθυς, που μαζί με τον αδερφό του, Μίνωα, μετά το θάνατό τους έγιναν κριτές των ψυχών στον Άδη, σύμβολα απόλυτης δικαιοσύνης.
Ήταν πρωτίστως μια πανίσχυρη μηχανή αποτροπής βίας, που μετατρέπονταν σε πολεμική μηχανή όταν αυτό ήταν αναπόφευκτο. Οι Κρήτες σαν λαός ήταν πολύ ειρηνικός. Πουθενά σε όλη την Κρήτη δεν υπάρχει αναπαράσταση πολεμικών μαχών σε αγγεία και τοιχογραφίες. Η παρουσία του γίγαντα Τάλου απέτρεπε τους ναυτικούς να αποβιβαστούν στην Κρήτη.
Ο Ορφέας στα αργοναυτικά μας λεει: "... όσες στην Κρήτη έπαθαν συμφορές κι υπέφεραν, το χάλκινο γίγαντα τηρώντας…", αναφέρεται βέβαια στον εκ θαύματος γλίτωμα της Αργούς" από τους λίθους του Τάλου.
Τα ξένα καράβια δεν διανοούνταν να πλησιάσουν περισσότερο τα κρητικά παράλια, από όσο ήταν το βεληνεκές των λίθων που σφεντόνιζε ο Τάλως εναντίων τους. Αν κάνουμε ένα μικρό παραλληλισμό με τη σφυροβολία, τότε θα πρέπει ο Τάλως να πετούσε βράχους 126 κιλών από ύψος 33,70 μέτρων!
Σε κάποιες αναπαραστάσεις ο Τάλως, φαίνετε να πετάει άλλοτε λίθους και άλλοτε ήλιους και άστρα… Τον Τάλω φαίνεται πως τραβούσε και η φωτιά…
Ο Σιμωνίδης μας λεει: "έπεφτε στη φωτιά, έκαιγε τους εχθρούς, γελώντας με σαρδόνιο γέλιο…μες τη φωτιά πηδούσε έτσι που ήταν χάλκινος, πάνω στο στήθος του τους τσάκιζε, ενώ έχασκαν με στόμα ανοιχτό από απορία”.
Ο Χρήστος Λάζος υποστηρίζει πως ο Τάλως διέθετε αυτοθέρμανση. Πυρακτωνόταν... σφιχταγκάλιαζε τους εχθρούς, που φυσικά γίνονταν παρανάλωμα.
Υπάρχει μία παράδοση ότι κάποιοι Σαρδόνιοι (από τη Σαρδηνία της Ιταλίας) είχαν αυτό το «καυτό» τέλος, γι’ αυτό τα νεκρά τους κορμιά βρέθηκαν με στόματα ανοιχτά από τον πόνο και τη φρίκη.
Όπως λέει ο μύθος, ο Τάλως αφού σύντριβε ή έκαιγε τους εχθρούς της Κρήτης, ξεσπούσε σε γέλια. Ίσως από αυτό κατάγεται η έκφραση «σαρδόνιο γέλιο», δηλαδή το σαρκαστικό γέλιο του νικητή μίας αναμέτρησης, που κομπάζει και ειρωνεύεται τους ηττημένους.
Οι Κρητικοί, για να τους αναγνωρίσει ο Τάλως και να μην τους περάσει για εισβολείς, έκαναν μια χειρονομία προς αυτόν. Ύψωναν το χέρι τους με ανοιχτό το μικρό δάκτυλο και τον δείκτη σχηματίζοντας το κερασφόρο χέρι.
Το Τέλος του Τάλου ήρθε με την αποβίβαση των Αργοναυτών στην Κρήτη.
Ο Απολλώνιος ο Ρόδιος λέει: "… ο Τάλως ο χαλκόφτιαχτος, πάνω από βράχο ατράνταχτο σφεντόνιζε λιθάρια, όταν εκείνοι σίμωναν στου Δίκταιου τον όρμο, να τους εμποδίσει στη στεριά να δέσουν παλαμάρια..."
Ο Απολλόδωρος: "… λεν κάποιοι πως ο Ποίας αυτός είχε τοξέψει απάνω στον αστράγαλο και έτσι είχε πεθάνει…".
Στόχος του Ποίαντα ήταν το χάλκινο καρφί που υπήρχε στον αστράγαλο και συγκρατούσε τον ιχώρ, το κλειδί δηλαδή της ζωής του Τάλου.
Πάντως είναι απίθανο ένα απλό βέλος να μπορέσει να διαπεράσει την θωράκιση του Τάλου και να τον συντρίψει.
Ο Απολλώνιος ο Ρόδιος λεει: "… καθώς βαριά λιθάρια μας σφεντόνιζε εμποδίζοντας μας το ακρωτήριο να σιμώσουμε, σε βράχο μυτερό χτύπησε ο αστράγαλός του".
Η Μήδεια στάθηκε πάνω στο κατάστρωμα της Αργούς "… και συγκεντρώνοντας μες το μυαλό της τις δυνάμεις του κακού, με μάτια εχθρικά του χάλκινου του Τάλου των ματιών μαγνήτισε τις κόγχες και απάνω στην κορύφωση της καταστροφικής της έκστασης, απόλυσε εναντίον του από μέσα τις καταστροφικές σκεπτομορφές, άγρια τρίζοντας τα δόντια μες το παραλήρημα της…"
Κατόπιν ο Τάλως, φαίνεται να "τρελαίνεται" και άρχισε να τρέχει στα βράχια. Ο αστράγαλος του χτύπησε σε κάποιο μυτερό λιθάρι και ο ιχώρ χύθηκε όλος σαν λιωμένο μολύβι. Χωρίς ενέργεια και ισορροπία γκρεμοτσακίστηκε στα βράχια.
