Η ηλεκτρονική έκδοση των New York Times, κάνει εκτενή αναφορά στον Μηχανισμό των Αντικυθήρων, με ένα άρθρο υπό τον τίτλο:
«Στα ίχνη ενός αρχαίου μυστηρίου:
λύνοντας τους γρίφους, ενός πρώιμου αστρονομικού υπολογιστή».
 |
| Μηχανισμός Αντικυθήρων |
Σύμφωνα με τη δημοφιλή ιστοσελίδα, ίσως είμαστε πολύ κοντά στο να λυθεί ο γρίφος που απασχολεί εκατοντάδες επιστήμονες ανά τον κόσμο. Να βρεθεί δηλαδή λύση στο ερώτημα, ποιός δημιούργησε τον διάσημο Μηχανισμό των Αντικυθήρων, τον αστρονομικό υπολογιστή που βρέθηκε σε αρχαίο ναυάγιο το 1901.
Ο πολύπλοκος μηχανισμός διαθέτει τεχνολογία που χρησιμοποιήθηκε 1.000 χρόνια μετά. Θεωρείται πως μπορούσε να υπολογίζει με ακρίβεια τις σεληνιακές και ηλιακές εκλείψεις, όπως επίσης και ηλιακές, σεληνιακές και πλανητικές θέσεις. Κάποιοι έχουν χαρακτηρίσει τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων ως τον πρώτο αναλογικό υπολογιστή. Αρχαιολόγοι και ιστορικοί για χρόνια διαφωνούν στον τόπο και στους πιθανούς δημιουργούς της συσκευής.
Λόγω της εκλεπτυσμένης κατασκευής της, κάποιοι ειδικοί πιστεύουν πως πρέπει να την εμπνεύστηκε ένας από τους θρυλικούς Έλληνες επιστήμονες, όπως ο Αρχιμήδης, ο Ίππαρχος ή ο Ποσειδώνιος. Διαμάχη υπάρχει και για τη λειτουργικότητα του Μηχανισμού, καθώς έχει περιγραφεί ως προγνώστης εκλείψεων, αστρολογικό σύστημα και συσκευή αστρονομικής εκπαίδευσης.
Μια νέα ανάλυση της πλάκας ρολογιού που χρησιμοποιούσαν για την πρόβλεψη εκλείψεων, που βρίσκεται στο πίσω μέρος του Μηχανισμού, προσθέτει ένα ακόμα στοιχείο σε ένα από τα πιο ενδιαφέροντα παζλ της ιστορίας. Ο Christián C. Carman, ιστορικός της επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Quilmes της Αργεντινής και ο James Evans, φυσικός στο Πανεπιστήμιο Puget Sound της Ουάσινγκτον, διατυπώνουν τη θεωρία πως το ημερολόγιο της μυστηριώδους συσκευής ξεκινά το 205 π.Χ., μόλις 7 χρόνια μετά τον θάνατο του Αρχιμήδη. Ο μηχανισμός βρισκόταν πιθανότατα σε ένα ξύλινο κουτί και λειτουργούσε με μια μανιβέλα.
Η ίδια η συσκευή φέρει επιγραφές στο μπροστινό και στο πίσω μέρος. Στη δεκαετία του 1970, υπολογίστηκε πως οι επιγραφές είχαν δημιουργηθεί περίπου το 87 π.Χ. Αλλά πιο πρόσφατα, οι επιστήμονες που εξετάζουν τη μορφή των ελληνικών γραμμάτων στις επιγραφές, τις χρονολογούν στην περίοδο 150 έως 100 π.Χ. Οι δύο επιστήμονες με δημοσίευση τους στο Archive for History of Exact Sciences, ανέλυσαν το πως με τη μέθοδο του αποκλεισμού κατέληξαν σε διαφορετική ημερομηνία έναρξης του ημερολογίου του Μηχανισμού των Αντικυθήρων από αυτή που θεωρούσαν μέχρι σήμερα. Οι ερευνητές υποστηρίζουν πως τα ευρήματά τους, δείχνουν ότι η στρατηγική πρόγνωσης εκλείψεων του Μηχανισμού δεν βασιζόταν στην ελληνική τριγωνομετρία, που δεν υπήρχε τη συγκεκριμένη περίοδο, αλλά στις Βαβυλωνιακές αριθμητικές μεθόδους που δανείστηκαν οι Έλληνες.
Οι επιστήμονες κατά καιρούς έχουν διατυπώσει θεωρίες πως ο Μηχανισμός ήταν συνδεδεμένος με κάποιο τρόπο με τον Αρχιμήδη. Το 2008, μια ομάδα ερευνητών υποστήριξε πως οι επιγραφές πάνω στη συσκευή τους οδήγησαν στο συμπέρασμα πως έχει κατασκευαστεί στην Κόρινθο ή τις Συρακούσες, όπου και έμενε ο Αρχιμήδης.
Όμως, ο Αρχιμήδης σκοτώθηκε από έναν Ρωμαίο στρατιώτη το 212 π.Χ., ενώ το πλοίο που μετέφερε τον Μηχανισμό πιστεύεται ότι βυθίστηκε την περίοδο 85-60 π.Χ. Τα νέα ευρήματα υποδεικνύουν πως η συσκευή μπορεί είχε κατασκευαστεί πολλά χρόνια πριν το ναυάγιο, αλλά ο συσχετισμός με τον Αρχιμήδη φαίνεται όλο και πιο απίθανος. Μια επιγραφή σε μια μικρή πλάκα που χρησιμοποιούσαν για τις χρονολογίες των Ολυμπιακών Αγώνων, αναφέρεται σε έναν αγώνα που έλαβε χώρα στη Ρόδο, σύμφωνα με την έρευνα του Paul Iversen, από Πανεπιστήμιο Case Western Reserve. «Αν βάζαμε στοίχημα για το που κατασκευάστηκε, πιστεύω πως οι περισσότεροι θα πόνταραν στη Ρόδο» τονίζει ο Alexander Jones, ειδικό στην ιστορία των αρχαίων μαθηματικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. Ο Dr Evans τονίζει πως παραμένει επιφυλακτικός ως προς την ταυτοποίηση του κατασκευαστή.
«Γνωρίζουμε τόσο λίγα για την αρχαία Ελληνική Αστρονομία, μόνο αποσπάσματα έχουμε στα χέρια μας. Είναι πιο ασφαλές να μην προσπαθούμε να το προσδώσουμε σε ένα συγκεκριμένο διάσημο πρόσωπο» συμπληρώνει. Μετά από τις νέες πληροφορίες που έρχονται στο φως από το 2006 και μετά, ο Μηχανισμός ήταν η πηγή για πολλά βιβλία, μακέτες, προσωμοιώσεις υπολογιστών, ακόμα και ένα μοντέλο κατασκευασμένο από Lego. Η κοινότητα Ελλήνων ερευνητών, αρχαιολόγων, αστρονόμων και ιστορικών αυξάνεται και κυνηγά τα μυστικά του Μηχανισμού. Η αποστολή του Φθινοπώρου του 2014 που διοργανώθηκε από την ελληνική κυβέρνηση και το Woods Hole, ήταν η πρώτη συστηματική επιστημονική έρευνα του σημείου του ναυαγίου. Οι καταδύσεις διήρκεσαν μόλις 5 μέρες λόγω άσχημων καιρικών συνθηκών, αλλά οι επιστήμονες σχεδιάζουν να συνεχίσουν την έρευνα την επόμενη Άνοιξη.
Πηγή: NY Times/ellines
