~ Πρόκλος ~
Ένας από τους τελευταίους φιλόσοφους, της Νεοπλατωνικής Αθηναϊκής Ακαδημίας.
 |
| Πρόκλος ο Λύκιος |
Γεννήθηκε το 412 μ.Χ. στην Κωνσταντινούπολη κι ονομαζόταν "Λύκιος", διότι ανατράφηκε στη Λυκία. Σπούδασε στην Αλεξάνδρεια και Πριν ακόμη συμπληρώσει τα είκοσι, πήγε στην Αθήνα για να παρακολουθήσει τα μαθήματα των πιο διάσημων Πλατωνιστών της εποχής του, του Συριανού και του Πλούταρχου.
Υπήρξε ασκητής και θεουργός και θεωρούσε τον εαυτό του, μετενσάρκωση του νεοπυθαγορείου Νικόμαχου. Πίστευε πως δέχεται αποκαλύψεις κι επιδιδόταν με ανεξάντλητο ζήλο, σε θρησκευτικές ασκήσεις.
Ένα από τα κυριότερα έργα του είναι η "Στοιχείωση Θεολογική ". Σε αυτό πραγματεύεται τη μεταφυσική διάρθρωση του Όντος . Συγκεκριμένα , λέει ότι :
Καθετί που μετέχει στο ΕΝ, είναι και ένα κι όχι μείον ένα .
Καθετί που γίνεται ένα , γίνεται ένα από τη συμμετοχή τους στο ΕΝ.
Καθετί που είναι ενωμένο , είναι διαφορετικό από το ΕΝ καθεαυτό .
Κάθε πλήθος έπεται του Ενός .
Πέρα , όμως, από το θεωρητικό υπόβαθρο, ο Πρόκλος πιστεύει στη θρησκευτική πρακτική . Έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις θεουργικές ιεροτελεστίες , την αστρολογία και την ανάκληση θεών. Στο έργο του "Θεολογούμενα Πλάτωνος " ορίζει τη θεουργία ως δύναμη υψηλότερη από κάθε ανθρώπινη σοφία, που περιέχει όλα τα αγαθά της μαντικής, τις καθαρτήριες δυνάμεις της μύησης και γενικά τις λειτουργίες κάθε κατοχής. Σύμφωνα με τον Πρόκλο, η θεουργία βοηθά τους πιστούς, να ξεφύγουν από την ειμαρμένη, να ανέλθουν μέχρι το νοητό πυρ και να εξασφαλίσουν την αθανασία της ψυχής .
Στη θεουργία ο Πρόκλος μυήθηκε από την Ασκληπιγένεια , την κόρη του Πλούταρχου του Αθηναίου , που ήταν επικεφαλής της Ακαδημίας Αθηνών κι είχε μυήσει σε βάθος την κόρη του στα μυστικά της θεουργίας. Η Ασκληπιγένεια τού αποκάλυψε τις παλαιές μυστηριακές τελετές (τα ιερά "όργια") και τη χαλδαϊκή μαγεία. Μόνο αυτή είχε αυτές τις γνώσεις από τότε που πέθανε ο πατέρας της. Μετά τη μαθητεία κοντά της, ο Πρόκλος απέκτησε την ικανότητα να βλέπει θεία οράματα, να προκαλεί βροχή, ακόμη και να θεραπεύει ανία τες ασθένειες.
Δάσκαλος του Πρόκλου υπήρξε και ο διάδοχος του Πλούταρχου στην Ακαδημία , ο Συριανός , με τον οποίο συνδέθηκε με μεγάλη φιλία . Σώζεται επιτύμβιο επίγραμμα όπου μαρτυριέται η ευγνωμοσύνη του Πρόκλου για τη διδασκαλία που δέχθηκε από τον Συριανό . Θα ήθελα να τελειώσω με τα λόγια αυτού του επιγράμματος που έγραψε ο ίδιος ο Πρόκλος :
"Πρόκλος εγώ, υπήρξα Λύκιος στην καταγωγή , αυτόν που ο Συριανός έθρεψε εδώ με τη διδασκαλία του ως διάδοχό του . Αυτός ο κοινός τάφος δέχθηκε τα σώματα και των δύο κι είθε να λάχει και στις ψυχές τους, τόπος κοινός".
Τα φιλοσοφικά έργα του που έχουν διασωθεί, είναι υπομνήματα σε μερικούς διάλογους του Πλάτωνα (κυρίως στον Τίμαιο), μια πραγματεία Περί της κατά Πλάτωνα θεολογίας, και μια περίληψη της θεολογίας του Πλωτίνου, με πραγματείες για διάφορους κλάδους της φιλοσοφίας από τη δική του σκοπιά. Μερικά από τα μικρότερα έργα του σώθηκαν μόνο σε λατινική μετάφραση. Δείγμα της μαθηματικής και αστρονομικής εργασίας του, είναι ένα σχόλιο στο πρώτο βιβλίο του Ευκλείδη και μια σύντομη πραγματεία, για την αστρονομική διδασκαλία του Ίππαρχου, του Πτολεμαίου και άλλων.
Υπάρχουν επίσης έξι επιγράμματά του κι έξι ύμνοι. Αναγνώριζε πως, μέσα από τους θρησκευτικούς ύμνους (ελλην . ρίζα υμν = δεσμός , σύνδεσμος ), ο φιλόσοφος εγείρει τη θεϊκή φύση κι ανοίγει το δρόμο προς την τελείωση και στη συνέχεια τη θέωση .
- Πρόκλου : Εις Μούσας
- Πρόκλου : Ύμνος κοινός εις Θεούς
- Πρόκλου : Ύμνος εις Θεόν
- Πρόκλου : Εις Αθηνάν Πολυμήτιν
- Πρόκλου : Εις Ήλιον
- Προκλου : Εις Αφροδίτη
- Πρόκλου : Εις Λύκιαν Αφροδίτη
- Πρόκλος : Ύμνος κοινός Εκάτης και Ιανού
Άξιο απορίας, είναι η φράση του γνωστού αρχαιολάτρη νεοπλατωνικού φιλόσοφου,
Πρόκλου Λύκιου, που λέει:
«δεύτε Δία τον υμέτερον πατέρα, ίνα προσείπητε και υμνήσητε»;
Προσέξτε: «τον υμέτερον» κι όχι «τον ημέτερον πατέρα»
(= Τον δικό σας και όχι τον δικό μας πατέρα)
Αντίστοιχη φράση, υπαρ είχε πει ο Ιησούς Χριστός, σε μία αντιπαράθεσή του με τους Ιουδαίους, αποκαλώντας τον Αβραάμ «πατέρα τους» και όχι «πατέρα μας»
Αυτή η διάσταση των απόψεων ορισμένων μορφών της ιστορίας, δημιουργεί, σε κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο, πολλούς προβληματισμούς!
